Cơn buồn vào tiết Thanh Minh
Ngẫm trong thế sự nhơn tình đổi thay
Tâm Minh thánh trước được bài
Làm người suy cổ mới rài hiểu kim
Gió đưa mây tạc đôi miền
Sáng soi dạ ngọc cổ kim khác nào
Mưa đơn gió kép ào ào
Mây tàn thời tiết thương trào suy duy
Năm nuôi năm khỉ bắt kì
Phụng hoàng cất cánh nam nhi rõ lòng
Sông lăng cá gọi nước ròng
Chừng nào nước lớn tàu vòng hết dây
Thinh Thinh gió lặng về tây
Nhật Tàu lấp lánh đại mây chập chùng
Nhắc ra nước mắt chảy ròng
Quê còn nhụy rụng hết dòng tham ô
Bóng trăng rạng lặng cơ đồ
Nguyệt tà trổ sám hùng nô bay đầu
Cơ trời đã định về chiều
Văn Vương mắt nạn thảm sầu lê dân
Trăng tà trăng tựa trăng lành
Để cho Sao Mộc chập chờn trở qua
Đông thiên gió tạc mưa sa
Thương cho lê thứ hằng hà thây phơi
Ngồi buồn luận bút viết chơi
Viết cho ba tánh biết đời loạn ly
Ai làm nên nổi sầu bi
Chồng nan vợ bắc suy di gia đình
Ai làm biến cố dạng hình
Ai làm đến nỗi gia đình tiêu tan
Buồn buồn lụy ứa bằm gan
Nhớ lời u lệ lầm than dân lành
Nhơn luân không giữ mà hành
Trồng tre lộn góc tan tành lê dân
Đời Nam không phải đời tần
Cớ sao đốt sạch chôn dân mới kì
Đời nam Minh chúa vị kì
Đời nam đâu có vị kì như ai
Rần rần ó cất cánh bay
Làm sao ngó lại trở hài khuyên môn
Đố ai mé nhánh cây khô
Nó mà lên được Hồng Ngô thưởng tài
Rượu ngon một chén rót hoài
Đố ai biết được trí tài chi chi
Bây giờ còn đó đường đi
Sợ cho sao phải lội mà xuống sông
Tân trào phế thất gia công
Làm cho lũ kiến chòm ông dấy loàn
Hỏi ông năm trước đi thoàn
Bán buôn quá thật khắp toàn chư châu
Bây giờ ông lại đi đâu
Để cho lê thứ văng câu móc hàm
Hỏi ông bán cá chợ vàm
Bây giờ ông lại ăn làm nơi đâu
Để cho đá bạc thảm sầu
Tới chừng hội ngộ tại lầu Thất Sơn
Hỏi ông coi thử Tà Lơn
Bây giờ ông ở nguồn cơn không toàn
Để cho dân chúng gian nan
Chừng nào lập hội Minh Hoàng vậy ông
Hỏi ông nơi chiếc xuồng dong
Làm sao nước mắt còn ròng dài lâu
Chừng nào sống dậy long châu
Khuyên ông khá nói đuôi đầu tôi nghe
Ông rằng trong túi vắng hoe
Mùa xuân thì tới mùa hè thì lui
Bây giờ thế sự còn vui
Chừng gặp tuổi mùi bá tánh biết thân
Chuối non vú ép mấy lần
Cau dầy lộn ruột có thân khó lòng
Hỏi ông cho rõ bá tòng
Chừng nào thoát khỏi cái còng Diêm Vương
Ông rằng chừng mạt Nhà Thương
Ôn binh dấy loạn Châu Vương ra đời
Hỏi ông cho rõ cơ trời
Chừng nào đổi chúa đổi dời vậy ông
Ông rằng trời đất mênh mông
Chừng nào đủ sức Quan Công trở về
Rủ nhau bắt chó đá dê
Bôi mặt thằng hề bôi mặt trung quân
Hỏi ông cho biết giữa chừng
Chừng nào dỡ mặt dửng dưng hao mòn
Ông rằng chưa lộ chữ son
Quan Công mới có chín con dưới trần
Chừ nào Thập Nhị Hiền Thần
Ngồi yên ra mặt âm thầm mới hay
Hỏi ông cho biết vắng dài
Chừng nào nước lớn ông chày ra đây
Ông rằng chú hỏi là nhây
Ba màu lặng mất ông thầy sạch trơn
Sao giăng trăng lặng nguồn cơn
Mực tàn quê lại Lâm Sơn trở về
Hỏi rằng ông nói linh kê
Hai con gà trống nó về con chi
Ông rằng định chỉ bất kì
Con đinh con kỹ nó đi con đầu
Hỏi ông cho biết cao sâu
Con gà nó gáy khúc đầu hay đuôi
Ông rằng chú hỏi cầu vui
Nó gáy khúc đuôi ra tới khúc đầu
Hỏi ông cho biết chỗ nào
Con trâu phá cổng làm sao được về
Ông rằng chú thiệt là quê
Trâu vàng đụng chó nhà nghề tranh đương
Hỏi thăm cho biết kỹ cương
Hai bên hoan ải đi đường nào vô
Ông rằng gian trá chết khô
Đường nam tử trắng đi vô bất thành
Hỏi ông cho biết thiệt rành
Tới đâu trở lại nói rành tôi nghe
Ông rằng thằng ngốc trồng mè
Mùa xuân nó tưới mùa hè chết khô
Đường nam có tướng tài mô
Ra đi đường bắc nó vô sài thành
Hỏi ông một cõi mấy nhành
Xin ông nói lại cho rành trước sau
Ông rằng chú hỏi tầm phao
Một cây ba nhánh chỗ nào đâu xa
Hỏi ông Đức Phật Thích Ca
Ở bên Ấn Độ qua đây làm gì
Ông rằng chú hỏi thiệt kì
Qua đây giáo đạo vậy thì cho dân
Hỏi ông bơi chiếc xuồng bần
Chừng nào ông xuống chúng dân Nam Kỳ
Ông rằng xuồng đó khó đi
Nó ưa xuống máy vậy thì chạy mau
Hỏi ông cho biết chỗ nào
Tôi bận áo màu nào có chi không
Ông rằng chú hỏi viễn vong
Sợ sau chú gặp Quan Công bay đầu
Hỏi ông cho dạ bớt sầu
Chừng nào Ông Tiểu Ôn Hầu ra binh
Ông rằng thằng đó thông linh
Sợ sau nó phải cua kình rã thây
Hỏi ông cho biết chỗ này
Nam kỳ một xứ mấy thầy dạy dân
Ông rằng tiền cựu hậu thân
Cổ nhân có mặt hồn phân trăm hình
Hỏi ông cho biết tâm tình
Nam Kỳ ba xứ Thiên đình định đâu
Ông rằng nam bắc một bầu
Nửa sau trời định nam hầu đế vương
Hỏi ông rằng mạt nhà thương
Điên vì ứng hiện Châu Vương ra đời
Ông rằng Chú hỏi đổi dời
Kỳ lân phụng gáy cơ trời là đây
Đùng đùng ông mật dở bầy
Thợ săn bốn phái cáo cầy rã xương
Ông vàng tàn bóng như tương
Xách đung về nạp Châu Vương làm đèn
Hỏi ông còn chú thổi kèn
Bây giờ chú lại đi rèn ở đâu
Ông rằng Nam bắt một bầu
Vạn ban vị thải nó chầu vua Minh
Hỏi ông có việc bất bình
Xin ông phân tỏ tận tình tôi hay
Ông rằng chú hỏi dong dài
Tôi sai nó xuống cứu rài chúng sanh
Hỏi ông dạy kẻ tu hành
Sao ông làm việc bất lành vậy ông
Ông rằng ông thật là ngông
Con cho đường mật mới không ra lời
Tôi cho roi vọt biết đời
Đứa nào chịu nổi vậy thời mới nên
Tôi cho cai đắng thiệt bền
Đứa nào chịu nổi thì nên dân lành
Đứa nào ưa bạc ưa tiền
Ác hung độc hiểm tôi liền bỏ luôn
Đứa nào giữ đạo qua truông
Đứa nào không giữ ông vuông bạc đầu
Hỏi ông cho rõ nhiệm màu
Con hư ông có buồn rầu hay không
Ông rằng Phật Thích tâm không
Vô duyên thì chịu còn trông nỗi gì
Đứa nào mày mực quá lì
Không cha không má không gì mất công
Hỏi ông một việc diễn vong
Tu hành đúng lý nên công bực nào
Ông rằng ba bực tu mày
Tam can trung hiếu bực nào cũng nên
Hỏi ông Đạo Phật tu bền
Tu không chùa miễu có nên không là
Ông rằng chú quá thiệt thà
Đạo Trung Đạo Hiếu hơn hoà ở trên
Hỏi ông mấy bực xuống lên
Tại sao Phật Thánh có tên dưới trần
Ông rằng ma quỷ rần rần
Ghi danh xưng Phật xưng Thần dối Dân
Hỏi Ông tới đó mấy cân
Tại sao phật thánh không phân cho rồi
Ông rằng chú hỏi kỳ khôi
Thánh thời bất chấp Phật thôi vô hình
Hỏi ông tu miễu tu đình
Tới chừng đắc quả miễu đình thế nao
Ông rằng tu hổn tu hào
Tu lường tu gạt tu vào Diêm La
Hỏi ông tôi bận áo già
Tôi đi bán sách vậy mà đặng không
Ông rằng chú chẳng có thông
Già không có lý già không ở ngoài
Già sao chú lại ăn mày
Già ăn rau muốn trồng khoai ngoài đồng
Hỏi ông cho biết để lòng
Chúng sanh cõi thế chuỗi đồng nặng tay
Kẻ thời trăm dắc lược cài
Kẻ thời chặt tóc kẻ thôi xâm mình
Kẻ thời uống có vạn hình
Kẻ thời thắc ống người thời thắc lưng
Ông rằng thế giới tưng bừng
Dân Nam Bắc trước lưng chưng nước ngoài
Thứ này sao chẳng có xài
Để cho beo gấu nó rài phân thây
Hỏi rằng thế giới ngày nay
Chừng nào kinh đô dạy rài ông phân
Ông rằng máy tạo xoay dần
Chừng nào đủ tướng đủ thần thì ra
Hỏi ông một việc gần xa
Chừng nào nhìn chúa nước nhà hồi quy
Ông rằng chú hỏi làm chi
Âm thinh biến động Tây quy Phật Trời
Chúa công còn hỏi thảm thê
Minh Hoàng tuổi bé chưa về được đâu
Hỏi ông đã một hồi lâu
Bây giờ tôi hỏi đạo màu của ông
Tu hành Sám Hối dày công
Nội trong ba pháp ông thông pháp nào
Ông rằng chánh pháp cổ trào
Từ xưa để lại chỉ vào trong tâm
Hỏi ông tụng niệm sao thành
Ông rằng tụng niệm không tầm lý sâu
Hỏi ông cho rõ đuôi đầu
Chữ tâm nó ẩn ở đâu vậy mà
Ông rằng tra hỏi kê cà
Ông ba sáu cửa chủ nhà tầm Vương
Hỏi ông tu niệm đốt hương
Lạy lên lạy xuống Phật thương chăng là
Ông bằng không có chủ nhà
Để cho Sáu cửa vậy mà quỷ vô
Dầu mà tụng niệm nam mô
Niệm bao nhiêu niệm thân khô xác tà
Hỏi ông tầm chủ rõ ràng
Còn trong tánh thiện lại càng ở đâu
Ông rằng Chú hỏi cơ cầu
Tánh thương tánh nhớ tánh rầu tánh ăn
Tánh nào làm việc nhỏ nhăn
Ấy là tánh quỷ sáu căn loạn rồi
Khi đi khi đứng khi ngồi
Thành kính tưởng niệm váy hồi Tạng Vương
Hỏi ông một việc cho tường
Muốn trừ ngũ quỷ phải nương chỗ nào
Ông ràng bỏ hổn bỏ hào
Bỏ hung bỏ dữ bỏ cào bỏ bươi
Bỏ điều hờn giận hổ ngươi
Bỏ điều tham ác tốt tươi thân mình
Hỏi ông ngũ trược vạn hình
Chẳng hay năm thứ nó rình ở đâu
Ông rằng nạn trược đứng đầu
Ra thêm khổ não buồn rầu là đây
Chúng sanh trần thế tạo gây
Nếu ai dứt đặng như thầy khó chi
Hỏi ông trần thế mê ly
Làm sao giữ đặng vậy thì hỏi ông
Ông rằng tôi cũng khóc ròng
Phật còn mắc nạn người không dễ gì
Xá ông một xá tôi đi
Trở về trốn khác tôi thì hỏi thăm
Tưng bừng súng dậy ầm ầm
Ông kêu Ông dặn cái tâm ráng trì
Nam mô hai chữ từ bi
Tôi liền trở lại một khi non bồng
Hỏi ông ông đá chập chồng
Chẳng hay có biết mặt hồng ở đâu
Làm thinh tôi cũng buồn rầu
Sơn thần lội tiếp ứng hầu lời phân
Nói rằng còn ở am dân
Chừng nào tôi viết phong thần sẽ ra
Ông Thanh Ông Tú mặt qua
Ông Đô ông Trấn ông ra năm nào
Ông ba ông cả còn ngồi
Khiến nên dân chúng lỡ bồi khó toan
Mênh mông mặt nước dậy tràn
Ai mà trồng quýt lộn hàng với dâu
Trái đời biển bạc non sông
Thánh quy tại thế Quan Công phục hồi
Gió trần gươm bạc than ôi
Hai mươi mốt tuổi về ngôi Yên Hùng
Ra oai lãnh ấn nguyên nhung
Cùng quan đương giá thân trung giúp đời
Nửa sao lắp biển chân trời
Đào Nguyên một cụm được thời xuống lên
Ba mươi sáu cửa một tên
Người tu đắc lý được lên thiên đàng
Tam can trung hiếu ráng gìn
Tránh nơi tà quỷ cho mình chánh tâm
Cư thâm thì họa diệt thâm
Mình làm mình chịu để lầm cho ai
Người khôn nói vắng biết dài
Người ngu dầu nói hết bài ít chi
Bớt đời lòng dạ tà nghi
Cho nên gác bút gác thi Phật Trời
Vài năm thấy lộ việc đời
Con ăn thịt mẹ dậy thời chỉnh ghê
Nhiều điều ứng hiện ê hề
Cha con không kể chợ quê điêu tàn
Chừng nào dân gặp Hớn Đàng
Thì dân mới hết phàn nàng đắng đo
Bây giờ còn mãn cam ro
Ráng tu bỏ việc ngỗng cò trắng đen
Cớ sao bèo lộn cùng sen
Sen cao bèo thấp không chen được nào
Cận đời sắm xét mưa rào
Không tu để dạ đặng về non Tiên
Đời này chê kẻ khùng điên
Thấy người sang kẻ bạc tiền thì mê
Gian phu dâm phụ ê chề
Không kiên trời phật khinh chê thánh thần
Ai nên biến loạn cõi trần
Trăm sầu ngàn thảm muôn phần khẩy lo
Thanh Minh trong tiếc còn no
Viết thơ một quyền đặng cho người đời
Nam Ban đấy lệnh Phật Trời
Thiên ân huệ cõi đời đời mới an
Chừng nào mà đặng sửa sang
Thì dân Nam Quốc mới an thân mình
Cúi đầu vọng cáo Thiên Đình
Cầu xin nhỏ Phước thì bình cho dân
Nam Mô A Di Đà Phật
